ਕਪੂਰਥਲਾ ਦਰਿਆ ਬਿਆਸ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਸੰਗਮ ‘ਤੇ ਦੁਆਬਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸ਼ਾਸਕ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਗਤਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪੈਰਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਪੂਰਥਲਾ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਸਥਾਨ ਵਾਂਗ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਸਮਾਰਕ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸੁਹਜ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨੀ ਆਨੰਦ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਸਮਾਰਕ ਹਨ ਜਗਤਜੀਤ ਕਲੱਬ, ਮੂਰਿਸ਼ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਗਾਰਡਨ, ਐਲੀਸੀ ਪੈਲੇਸ, ਜਗਤਜੀਤ ਪੈਲੇਸ, ਪੰਚ ਮੰਦਰ, ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ, ਕਾਂਜਲੀ ਵੈਟਲੈਂਡਸ।
ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਗਤਜੀਤ ਪਟੇਲ ਨੇ ਵਰਸੇਜ਼ ਦੇ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ| ਅਦੁੱਤੀ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਬਾਗ਼, ਪੰਜ ਮੰਡੀ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਰਬਾਰ ਹਾਲ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕਾਮਾ ਬਾਗ਼ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਰਾਮ ਘਰ ਆਦਿ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਥਾਵਾਂ ਹਨ | ਅਦੁੱਤੀ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਬਾਗ਼, ਪੰਜ ਮੰਡੀ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਰਬਾਰ ਹਾਲ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕਮਰਾ ਬਾਗ਼ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਰਾਮ ਘਰ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਥਾਵਾਂ ਹਨ | ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਯਾਤਰੀ ਆਕਰਸ਼ਣਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਕਾਂਜਲੀ , ਝਰਨੇ ਵਾਲਾ ਪਾਰਕ, ਪੁਸ਼ਪਾ ਗੁਜਰਾਲ ਸਾਇੰਸ ਸਿਟੀ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਕ ਸੰਖੇਪ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਸਥਾਈ ਜਸ਼ਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਊਂਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਸਟਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੀ ਸਰਕਟ ਦੇ ਗਲੇ ਦਾ ਹਾਰ ਹੋਵੇ, ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਲਾਨੀ ਖਿੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ | ਪੁਸ਼ਪਾ ਗੁਜਰਾਲ ਸਾਇੰਸ ਸਿਟੀ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨਾਲ ਇਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਯਤਨ ਹੈ. ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ, ‘ਐਜੂਉਟਲਿਨ’ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਹੀਂ ਸਾਇੰਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਸਾਇੰਸ ਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੰਜਾਬ ਤਕਨੀਕੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪੀ.ਟੀ.ਯੂ.), ਕੈਪਾਰੋ ਸਕੂਲ ਆਫ ਪਦਾਰਥ ਪ੍ਰਬੰਧਨ (ਲਾਰਡ ਸਵਰਾਜ ਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ), ਕੌਮੀ ਗੈਰ-ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਊਰਜਾ ਕੇਂਦਰ ਸਾਰੇ ਜਲੰਧਰ-ਕਪੂਰਥਲਾ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ 24 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ 30 ਮਿੰਟ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹੈ |ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਕਲੀਨਰ ਅਤੇ ਹਰਿਆਲੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਕਲੀਨਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਵਿਸਥਾਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ | ਇਸ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਕੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਸੁਤੰਤਰ ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿਕਾਸ ਅਥਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੂਬਾ ਬਣਾਉਣ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਵਿਧੀ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਿਊਨਿਸਪਲ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ | ਕਪੂਰਥਲਾ ਬਾਰੇ ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਇਕੋ ਇਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ (ਫਗਵਾੜਾ) ਇਕ ਹੋਰ ਜ਼ਿਲਾ (ਜਲੰਧਰ) ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਹੈ| ਫਗਵਾੜਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜੀ.ਟੀ. ਸੜਕ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸੁਖਾਵੇਂ ਸਨਅਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ | ਫਗਵਾੜਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜੇਸੀਟੀ ਮਿੱਲਾਂ, ਸੁਖਜੀਤ ਸਟਾਰਚ ਮਿੱਲਾਂ, ਓਸਵਾਲ ਖੰਡ ਮਿਲਾਂ ਅਤੇ ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ ਸਪੋਰਜ ਪਲਾਂਟ ਨਿਰਮਾਣ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ | ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਫਗਵਾੜਾ ਵਿਚਾਲੇ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਪਾਰਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਿਜ਼ੋਰਟ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਮਲਟੀਪਲੈਕਸ ਆ ਰਹੇ ਹਨ | ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਫਗਵਾੜਾ ਬਾਕੀ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲੇ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਲਈ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਫਤਵਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਏਜੰਡਾ ਆਰਥਿਕ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਮਾਜਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ | ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਨਸ਼ਾਖੋਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ਤਾਨੀ ਅਨੁਪਾਤ, ਅਤੇ ਘੱਟ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ / ਮਾਦਾ ਭਰੂਣ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਮੰਨ ਲਿਆ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲੇ ਏਜੰਡੇ ਹਨ
ਕਪੂਰਥਲਾ ਜਿਲ੍ਹਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਤੀਤ ਦਾ ਇਕ ਅਨੌਖਾ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰ ਸੁਮੇਲ ਹੈ| ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਇਕ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਘਟਨਾ 1499 ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿਚ ਬੇਈ ਨਦੀ ਵਿਚ ਨਹਾਉਂਦੇ ਸਨ | ਉਸਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬੀਜ ਇੱਥੇ ਬੀਜਿਆ ਸੀ |
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ 14 ਸਾਲ 9 ਮਹੀਨੇ 13 ਦਿਨ ਬਿਤਾਏ, ਬੇਰ ਦਰਖ਼ਤ (ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਧਿਆਨ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਇਕਜੁਟਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਫੈਲਾਇਆ| ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ,ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ || ਇਹ ਅਧਿਆਤਮਵਾਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ-ਰਹਿਤ, ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ| ਕਪੂਰਥਲਾ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਾਇਲਟੀ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਅੱਜ ਵੀ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਪੂਰਥਲਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ. ਇਹ ਸੀਵਰੇਜ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਵਰਗੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅੱਜ ਵੀ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਪੂਰਥਲਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ