ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਹੈ. ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਇਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨ ਲੋਧੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ 1103 ਈ. ਵਿਚ ਗਜ਼ਨੀ ਦੇ ਮਹਿਮੂਦ ਦੇ ਇਕ ਜਨਰਲ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਵੀ ਏਨ-ਏ-ਅਕਬਾਰੀ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ, ਮੌਸਮੀ ਪਰਦਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਕਿਨਾਰੇ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਾਲੀ ਬੇਈਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਿਆਸ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ 6 ਮੀਲ (9.7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਹੈ, ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹਨ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਈ. ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ. ਸਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਧਰਮ, ਸਾਹਿਤ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ.ਜਦੋਂ ਗਜ਼ਨੀ ਦੇ ਅਫ਼ਗਾਨ ਸ਼ਾਸਕ ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਉਸਦੀ ਹਿੰਦੂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਆਹ ਵਿੱਚ ਜਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ-ਬੁੱਧੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ. ਸਬੂਤ ਇਹ ਹੈ, ਕਾਲੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮੋਟੀ ਪਰਤ, ਇੱਥੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਕੁਝ ਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ ਹੈ. ਸਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਕ ਝੁੰਡ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ “ਸਰਵਮਨਪੁਰ” ਦਾ ਅੰਤ ਸੀ. 12 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਨਵਾਬ ਵਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਖ਼ਾਨ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਮਰਾਟ ਨਾਸਿਰ-ਉਦ-ਦੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਨੂੰ ਹਾਕਿਮ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ.ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਹਕੀਮ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਤੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਣ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੋਂ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਗਿਆ. ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ. ਇਹ “ਸਰਵਮਨਪੁਰ” ਦੀ ਪੂਰੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਜਨਮ ਸੀ. ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਦਾ ਇਹ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੁਰਾਣੇ ਵਪਾਰਕ ਰੂਟ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਸੀ. ਇਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰ ਕੇਂਦਰ ਸੀ. ਇਸ ਵਿੱਚ 32 ਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ.ਲੇਖਕ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜੇ ਤਕ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ). ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ 8 ਮੀਲ (13 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ. ਕਾਲਾ ਨਦੀ (ਕਾਲੀ ਬੇਈਂ) ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਭੱਜਿਆ. ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹਨ ਕਿ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ. ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਨੂੰ ਮਸ਼ਹੂਰ “ਏਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ” ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਜਗ੍ਹਾ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ. ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੋਇਲ ਗਾਰਡਨ ਅਤੇ ਫਾਰਮ ਸਨ.ਇਸ ਵੇਲੇ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਣੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ. ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਹੈ “ਹੇਂਡਰ” ਇਹ ਇਕ ਵਾਰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਮਾਰਤ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਆਰਾਮ ਦੀ ਥਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਬਾਗ਼ਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਜਾਣਾ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਾਹੀ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਇਹ ਸਥਾਨ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ.ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਔਰੰਗਜੇਬ ਅਤੇ ਦਾਰਾ-ਸੇਕੋ ਨੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਦੇ ਇਕ ਚਿੱਟੇ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ. 14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਰਾਜਪਾਲ ਦੌਲਤ ਖਾਨ ਲੋਧੀ ਸੀ. ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਨੂੰ ‘ਪੈਰਾਂ ਪੁਰੀ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ? {ਮੱਠਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ} ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ.1475 ਈ. ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਬੀਬੀ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਨੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀ ਜੈ ਰਾਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ. 1483 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਜੈ ਰਾਮ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ. ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਖਾਨਾ (ਸਿਵਲ ਸਪਲਾਈ ਸਟੋਰ) ਦੇ ਮੋਦੀ (ਵਿਅਕਤੀ ਇੰਚਾਰਜ) ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਜੂਨ 1488 ਵਿਚ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਚ ਬੀਬੀ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ. ਅਤੇ ਇੱਥੇ, ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ, ਜੁਲਾਈ 1494 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 1497 ਵਿੱਚ ਲੈਕੀ ਚੰਦ ਜੀ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 14 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਤਾਏ.ਇਹ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਧਰਮ ਦੇ ਜਨਮ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ (ਸੈਕਰਾਮੈਂਟਲ ਜਰਨੀ) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਵੇਂ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਪਿੰਡ ਢੱਲਾ ਦੇ ਮੌਕੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਵਿਖੇ ਅਰਾਮ ਕੀਤਾ. ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਰਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਪੁਸ਼ਾਕ, ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ. ਉਭਾਰ ਦੇ ਸਥਾਨ 1- ਅੱਠ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ 2- ਭਰਮਲ ਮੰਦਿਰ 3- ਹਜ਼ੀਰਾ 4-ਚਿੱਟੀ ਮਸਜਿਦ 5- ਕਾਲੀ ਬੇਈਨ-ਪੀਰ ਗਾਬਜ਼ੀ 7-ਕਿਉਲਾ ਸਰਾਏ |
